Myofunctionele therapie is een oefentherapie die gericht is op het herstellen van een verstoord evenwicht in het functioneren van de orale spieren. In het algemeen geldt dat afwijkende mondgewoonten (mondademen, duimzuigen,…) in combinatie met een afwijkend slikpatroon een verstoring van het evenwicht tussen de oro-faciale spieren veroorzaken, wat weer kan leiden tot een afwijkende vorm van de kaken en/of gebit.
Als deze dan veranderd moet worden, ligt het voor de hand eerst de functie van de betrokken spieren te veranderen. Een multidisciplinaire benadering is dan ook wenselijk voor een blijvend resultaat. Tandartsen en orthodontisten houden zich bezig met de vorm en morfologische afwijkingen van het gebit en logopedisten houden zich bezig met de functie van de oro-faciale spieren.
Vroegtijdige onderkenning en behandeling van afwijkende mondgewoonten en afwijkende slikpatronen zijn van groot belang voor een stabiele occlusie.
Myofunctionele therapie voor afwijkende slikpatronen
Een afwijkende functie van de tong heeft grote gevolgen voor het vermalen van het voedsel, het vormen van een goede voedselbrok en het slikken. Afwijkend slikgedrag gaat meestal met tongpersen gepaard, naar voren of opzij. Dat heeft vrijwel altijd gevolgen voor de stand van de tanden of kiezen en de vorm van de kaak: op de plaats waar de tong naar buiten komt een open beet, de tanden raken elkaar niet.
Dergelijke open beten kunnen met orthodontische behandeling gesloten worden en de tanden komen weer mooi in de rij te staan. Maar vaak (in 26 – 38 % van de gevallen) zien we na verloop van tijd weer een open beet ontstaan, omdat de oorzaak van de open beet in dit geval een verkeerde tongpositie is.
Duim-/vinger-/speenzuigen of nagelbijten
Het is algemeen bekend dat te vaak of te intensief duim- of vingerzuigen (ook bij volwassenen!) leidt tot een afwijkende stand van tanden en/of kaken. Dat geldt ook voor tong- en lipzuigen of een te lang of te intensief gesabbel op een speen. Bijtgewoonten (bijv. vinger-, nagel- of lipbijten, of klemmen, knarsen e.d.) kunnen schadelijke invloed hebben op het kaakgewricht, waardoor spieren overbelast worden. Andere spiergroepen in de mond zullen daar ook nadelige gevolgen van kunnen ondervinden.
Mondademen
De functie van de neus bestaat onder andere uit het bevochtigen, verwarmen en reinigen van de ingeademde lucht. Bij mondademen vervalt deze gunstige eigenschap. Het gevolg kan zijn terugkerende infecties in de keel, van amandelen of (frequent) terugkerende middenoorontstekingen. Vaak zien we bij mondademen dat de voortanden naar voren gaan staan, ten gevolge van het wegvallen van de druk van de lippen op de tanden. Tevens komt een smal verhemelte voor en in meer of mindere mate kwijlen.